Park podworski w Stobiecku Szlacheckim


Województwo: łódzkie

Powiat: radomszczański

Park zlokalizowany w miejscowości Stobiecko Szlacheckie przy trasie szybkiego ruchu Warszawa- Katowice, pomiędzy Piotrkowem Trybunalskim a Radomskiem, w odległości 4 km od Radomska. Stan: zniszczony (park przedzielony trasą Warszawa- Katowice). Użytkownikiem jest Szkoła Podstawowa w Stobiecku Szlacheckim. Powierzchnia parku wynosi 3,1ha, na terenie parku znajduje się budynek Szkoły Podstawowej. Park przekazany wojewódzkiemu konserwatorowi przyrody oraz wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa piotrkowskiego pod nr 424 w styczniu 1992 roku.

Po wybudowaniu trasy park przedzielono na dwie części: wschodnią (1,9 ha) i zachodnią (1,2 ha). Granice parku po stronie zachodniej wyznacza ogrodzenie terenu szkoły. Strona wschodnia nie jest ogrodzona i bardzo zaniedbana. Po obu stronach brakuje ochronnego pasa zieleni, który odgradzałby park od trasy. Ogrodzenie wokół zachodniej części parku wykonane jest z siatki. W ogrodzeniu znajdują się dwa wejścia: jedno od strony drogi prowadzącej do Wierzbicy, drugie – od strony drogi dojazdowej do szkoły.

Obok drugiego wejścia znajduje się brama wjazdowa. Przed budynkiem od strony wyjścia i za budynkiem wykonano dwa boiska szkolne (boisko uniwersalne o nawierzchni ziemnej i boiska do siatkówki o nawierzchni żużlowej). W związku z wykonaniem boisk zatarto ślady podjazdu, oraz wszystkich alejek i ścieżek spacerowych.

Na terenie parku znajdowały się cztery budynki, mianowicie dwór z przełomu XVIII i XIX wieku, zniszczony budynek służby dworskiej, szopa i ubikacja zbudowane współcześnie. Wszystkie wymienione budynki uległy rozbiórce, a na terenie parku powstał nowy budynek szkoły. W wschodniej części parku rosną dorodne lipy, dęby, klony tworząc zniszczoną aleję, oraz pojedyncze egzemplarze sosny wejmutki.

Pod okapem drzew znajdują się skupiska krzewów z przewagą śnieguliczki białej. Północna i zachodnia granica parku obsadzona jest kasztanowcami zwyczajnymi, jesionami i pojedynczymi wierzbami. W części południowej występują swobodne nasadzenia topoli białej licznie podsadzonej krzewami. Przez długi czas park nie podlegał żadnym pracom konserwatorskim, a swoje zachowanie zawdzięcza dobrym warunkom siedliskowym.

Zmiana funkcji użytkowej, znaczna dewastacja parku nie pozwala na odtworzenie dawnego układu przestrzennego na podstawie jedynie świadectw słownych starszych mieszkańców Stobiecka. Obrzeże parku stanowią alejowe i szpalerowe nasadzenia drzew takich jak kasztanowce, lipy, dęby, natomiast od strony południowej drzewostan tworzy swobodne masywy przechodząc w niską zieleń łęgową obniżenia dolinnego. Na terenie parku stwierdzono 16 gatunków drzew.

Jako ciekawostkę można podać fakt, że w R.O.P. zeszyt Nr 1 strona 168 pod symbolem A.A.K. pl. 300/57 natrafiono na projekt parku opracowany w roku 1921 przez Stefana Rogowicza. Projekt ten odbiega całkowicie od stanu istniejącego. Niestety wykonany projekt nie doczekał się realizacji. Ponadto projekt zamieszczony w w/w zeszycie zawiera złe oznaczenie kierunków świata- prawdopodobnie do zeszytu wykonano odwrotnie odbitkę właściwego planu.

Historia

Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego wieś i folwark Stobiecko Szlacheckie w roku 1827 posiadały „12 dymów, 42 mieszkańców i młyn”, a w roku 1870 folwark miał 888 mórg, 8 budynków murowanych, 11 drewnianych i park z sadem o powierzchni 15 mórg. W roku 1557 stanowił własność Jana Stobieckiego, w końcu XVIII wieku dobra należały do Romualda Hubego. Na podstawie Ksiąg Hipotecznych znajdujących się w Biurze Notarialnym w Radomsku rep. 218 dz. I i II dobra w roku 1890 miały 733 mórg. W roku 1919 z majątku wydzielono 79 mórg jako kolonię. Według księgi II w roku 1892 należały do Józefa Wierzchlejskiego, w roku 1910 prawo własności przechodzi na Jana Narcyza Jaskłowskiego, a po jego śmierci w roku 1918 majątek dziedziczy syn Jan Maksymilian Jaskłowski.

W roku 1929 dobra zajmują przestrzeń 310ha. Z dniem 01.03.1045 roku na podstawie DZUPR Nr 3 poz. 13 o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dekret 04.08.1945) majątek przechodzi na Skarb Państwa. Dobra zostają rozparcelowane z wydzieleniem parku z dworem. Resztówkę otrzymuje w posiadanie Milicja Obywatelska urządzając posterunek. W latach 1957-60 dwór z parkiem przechodzi na rzecz Wydziału Oświaty RN w Radomsku, adaptując obiekt dla potrzeb szkoły, która jest użytkownikiem do chwili obecnej. W parku organizowano festyny, dożynki. W latach 1970-1973 budując trasę komunikacyjną Warszawa – Katowice park podzielono na dwie części wycinając rosnący drzewostan. Trasa zajmuje pas szerokości około 60-80m.

Od tego czasu park przestał być miejscem organizacji miejscowych imprez. Z budową trasy wiąże się pewna legenda: tam, gdzie droga została zaplanowana – stała stara kaplica, którą zburzono. Było to w miejscu, gdzie obecnie znajduje się skrzyżowanie trasy i drogi z Radomska do Sulmierzyc. Przez długi czas (do lat 90. XX wieku) było to miejsce wielu tragicznych wypadków – zjazd był źle rozplanowany i brakowało sygnalizacji świetlnej. Starsi mieszkańcy mówili jednak, że jest to wina za zniszczenie kaplicy. Sądząc po wieku drzewostanu i zapisie w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego park przypuszczalnie założony był na przełomie II połowy XIX wieku.

Co jeszcze ludzie opowiadają o parku? Starsi mieszkańcy twierdzą, że zanim jeszcze w parku stanął dwór, kiedyś dawno, dawno temu, w miejscu gdzie dziś przebiega trasa, stał wielki pałac dziedzica. Pałac uległ jednak zniszczeniu (nie wiadomo dlaczego), a dziedzic wybudował sobie nowy dworek. Naprzeciwko dworku powstał ogród i duży sad. Podobno w tym sadzie odpoczywał Jan III Sobieski gdy szedł na wojnę. Sad miał spłonąć podczas I wojny światowej. Po II wojnie światowej, po reformie, grunty rolne należące do dziedzica rozdzielono między miejscowych chłopów.

W latach pięćdziesiątych w budynkach gospodarczych należących dawniej do dziedzica powstała spółdzielnia produkcyjna. Po upadku spółdzielni w 1996 roku utworzono mieszalnie pasz, która czynna była do 2000 roku. Obecnie budynki należą do prywatnego przedsiębiorcy produkującego kostkę brukową. Dworek dziedzica po wojnie należał do milicji, potem powstała w nim szkoła. Pokój nauczycielski zlokalizowano w byłym głównym salonie dziedzica. Później dworek rozebrano, a na terenie parku oddano do użytku nową szkołę podstawową. Obok szkoły ciągle stoją zniszczone budynki, w których mieszkała służba – do dzisiaj mieszkają w nich ludzie. Opowiada się również, że od dworku dziedzica ciągnęły się podziemne tajne przejścia, prawdopodobnie do Wierzbicy. Faktycznie, na terenie parku znajdują się dwa włazy prowadzące w głąb ziemi. Dokąd – nie wiadomo.

Przyroda

Wykaz gatunków drzew i krzewów występujących w parku pochodzi z roku 1982, z ewidencji przeprowadzonej przez mgr inż. Tadeusza Grabowskiego i mgr inż. Stanisława Cholewińskiego. Stan drzewostanu nie uległ większym zmianom, natomiast wyburzono zaznaczony jeszcze na planie dworek, a wybudowano nową szkołę o nieco innej lokalizacji niż dworek.


  • Dąb Qercus sp.
     

  • Dąb szypułkowy Qercus robur
     

  • Głóg jednoszyjkowy Cratargus monogyna
     

  • Jesion wyniosły Fraxinus excelsior
     

  • Kasztanowiec zwyczajny Aesculus hippocastanum
     

  • Klon jawor Acer pseudoplatanus
     

  • Klon pospolity Acer platanoides
     

  • Lilak pospolity Syringa vulgaris
     

  • Lipa drobnolistna Tilia cordata
     

  • Olsza czarna Alnus glutinosa
     

  • Robinia akacjowa Robinia pseudoacacia
     

  • Sosna wejmutka Pinus strobus
     

  • Śnieguliczka biała Symphoricarphus albus
     

  • Topola biała Populus alba
     

  • Topola późna Populus x canadensis "Serotina"

  • Wierzba biała odm. zwisająca Salix alba tristis

Na terenie parku znajdują się liczne stare drzewa o znaczącym obwodzie bardzo często przekraczającym 2 m (kasztanowce, jesiony, topole, dęby, lipy). Najbardziej okazałe to: jesion wyniosły przy ścieżce prowadzącej do szkoły – 3,25 m, topola w rogu placu szkolnego blisko trasy – 3,60 m, oraz znajdujący się po drugiej stronie trasy przepiękny okaz sosny wejmutki o obwodzie 2,75 m i dąb o obwodzie 2,8 m. Jak do tej pory żadne z drzew w parku nie ma statutu pomnika przyrody. W czasie sporządzania uaktualnionego opisu parku wykonano również tablice informacyjne zawierające opis parku, wykaz drzew i krzewów, poprawiony plan parku, opis występujących w parku gatunków drzew oraz scenariusze przykładowych zajęć ekologicznych wykorzystujących walory przyrodnicze parku. Przy opisie gatunków opracowano ich zastosowanie w ziołolecznictwie. Teren parku jest bardzo mały, trudno więc wytyczyć na nim jakąś konkretną ścieżkę przyrodniczą, jednak ze względu na piękne okazy drzew warto się tu zatrzymać i zobaczyć je z bliska.

Bibliografia



  • Grabowski T., Cholewiński S.: Ewidencja zabytkowej zieleni – Park w Stobiecku Szlacheckim, gmina Ładzice, woj. Piotrowskie, 1983
     


Autorzy

Autorem pierwotnej wersji opisu parku powstałej w ramach projektu "Parki i ogrody oczami młodzieży" jest:
Szkoła Podstawowa w Stobiecku Szlacheckim
Stobiecko Szlacheckie 24A
97-561 Ładzice
e-mail: stobiecko@poczta.onet.pl
Opiekun grupy:
Joanna Durka 
Autorzy opisu:
Współpracujacy nauczyciele:
 

Galeria

  Jeszcze nie dodano załączników. Możesz dodać załączniki po zalogowaniu się.

Wyszukiwarka

Wyszukiwarka


Kontakt

(to jest kontakt w sprawie tej strony internetowej, a nie kontakt do zarządcy parku) 

Nazwa organizacji
Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła"
Adres organizacji
90-602 Łódź, ul. Zielona 27
Telefon do organizacji
42 632 8118
Adres www organizacji
www.zrodla.org

 
 


Newsletter

wpisz swój e-mail aby otrzymywać informacje o naszych działaniach

Wyślij



© 2010 Ośrodek Działań Ekologicznych "Źródła" | Dzień Pustej Klasy | zielone szkoły | oszczędzajmy wodę | edukacja globalna | Kalendarz świąt ekologicznych